Beste Evelien,

Ik heb goed nieuws voor je; er zijn specifieke vaardigheden die je kunt leren beheersen om kalm te blijven en wél jouw waarheid uit te spreken op deze uitdagende momenten. Het zal zeker oefening van je vergen, maar als je bereid bent dit te doen, zul je steeds beter leren omgaan met felle kritiek en feedback.

De vaardigheden die je gaan helpen volgen het Engelstalige acroniem CURE.

Collect yourself
Understand
Recover
Engage

1. Collect Yourself

De reden dat je blokkeert, is omdat je hersenen bepaalde signalen als gevaarlijk hebben geïnterpreteerd. Ga eens na welke signalen dit zijn. Zo noem je bijvoorbeeld al schreeuwen. Het kunnen ook gezichtsuitdrukkingen zijn. Het zou zelfs elke vorm van kritiek kunnen zijn. Eerlijk gezegd heb ik hier zelf ook mee geworsteld. Wanneer belangrijke mensen in mijn leven hun afkeuring uitten, kon ik niets anders dan in de verdedigingsmodus gaan.

De basisfunctie van de hersenen is om te overleven. En daar is het best goed in, eigenlijk te goed. Dit deel van de hersenen is overontwikkeld voor het evalueren van dreiging. De meeste van ons interpreteren veel meer dingen als aanwijzingen voor gevaar dan nodig is.

Het goede nieuws is dat je deze manier van interpreteren van gevaar kunt beïnvloeden. Wanneer je je aangevallen voelt, kun je dit gevoel simpelweg onderdrukken door jezelf eraan te herinneren dat het oké is, dat je veilig bent. Wanneer iemand bijvoorbeeld zijn stem verheft, kun je diep en langzaam ademen om jezelf te kalmeren. Maak jezelf bewust dat er geen gevaar is, waardoor je niet direct in de verdedigingsmodus schiet en bevriest.

Wat hierin ook helpt is om bewust te zijn van je gevoelens. Als je aan je emoties denkt, word je minder overweldigd door het gevoel ervan. Tot slot, als je jezelf niet direct kunt kalmeren, vraag dan om tijd om dat te doen. Het is niet gek om eerst iets te laten bezinken voordat je met een reactie komt.

2. Understand

Wanneer je kalm genoeg bent na het ontvangen van de kritieken of felle feedback, kun je je gevoel van veiligheid behouden door een houding van nieuwsgierigheid aan te nemen. Stel oprecht vragen en vraag eventueel om voorbeelden om het voor jou te verduidelijken. En dan is het gewoon luisteren. Trek jezelf los van wat er wordt gezegd, alsof het om een derde persoon gaat. Dit perspectief helpt je de oordelen over je tekortkomingen op dit moment te relativeren.

Gedraag je als een goede verslaggever die het verhaal probeert te begrijpen.

Maak anderen wel aan het begin van het gesprek attent dat je dit doet om hun standpunt te begrijpen. Zeg bijvoorbeeld: “Mijn doel is om te begrijpen hoe jij dit ziet. Ik zal er dan over nadenken en wil graag de kans krijgen om mijn standpunt te delen. Als je dat goed vindt, hoor ik graag je mening.”

3. Recover

Soms is dit het beste moment het gesprek te verlaten. Leg dan uit dat je even nodig hebt om na te denken en dat je op een later moment zult reageren. Geef jezelf de tijd om alles op een rijtje te zetten.

Een groep mensen die ik ken, die heel goed zijn in het geven en ontvangen van feedback, hebben een standaardzin die ze gebruiken na het krijgen van kritiek: “Ik zal daar eens naar kijken.” Ze zijn het op dat moment niet eens of oneens met de uitgesproken kritiek. Ze beloven gewoon oprecht te kijken naar wat hen is verteld op hun eigen manier.

4. Engage

Onderzoek de kritiek die je hebt gekregen. Zoek hierin naar waarheden. Soms is het 90% lucht en 10% stof tot nadenken, zoek dan naar het stof. Er zit bijna altijd een kern van waarheid in wat mensen je vertellen. Kleed de kritiek uit en ga op zoek naar de kern.

Echter lijk je te worstelen met het voor jezelf opkomen. Probeer op zo’n moment de situatie eens vanuit vogelvlucht te bekijken. Zou je vanuit de neutrale derde persoon zeggen dat je geen recht hebt om je mening te geven? Durf het aan om opnieuw contact op te nemen met de persoon die je van kritiek voorzag. Bevestig dat je erover hebt nagedacht, wat je hebt gehoord, wat je ervan accepteert en wat je gaat doen. Als je dit op een oprechte manier doet zonder noodzaak voor hun goedkeuring, hoeft dit niet defensief over te komen.

Ik snap dat het toepassen van de vaardigheden in de praktijk niet eenvoudig is, maar als je begint met C, collect yourself, dan merk je al direct de positieve effecten. Als je eraan toe bent, voeg dan opvolgend de andere drie vaardigheden toe. Beetje bij beetje zul je je realiseren dat je veiliger bent dan je altijd dacht en dat luisteren alleen pijn doet als je het zelf zo ervaart.

Veel succes,
Joseph