Q&A – Hoe zeg je: “Heb je een probleem met mij?”

ANTWOORD

Beste Brigitte,

Goed bezig! Je bent je ervan bewust dat onze handelingen en houding anderen kunnen beïnvloeden en geïnteresseerd genoeg in het versterken van de relatie dat je de oorzaak wilt aanpakken. Vaak merken we niet wanneer anderen een probleem met ons hebben of we merken het wel en schrijven het af als “hun probleem”.

De sleutel tot het stellen van deze vraag zonder een explosie uit te lokken is de manier waarop je die stelt, en die kan per context verschillen.
Aan wie wil je deze vraag stellen?

Het eerste wat je moet overwegen is de mate van vertrouwen en veiligheid in die relatie. Is het een echtgenoot, een vriend, een collega? De caissière in de winkel op de hoek?
Als er een diep gevoel van psychologische veiligheid in de relatie is, kun je waarschijnlijk vriendelijk je vraag stellen zoals geschreven: “Hé, heb je een probleem met mij?” En ze zullen het je vertellen. Het hoeft niet ingewikkelder te zijn dan dat. Het niveau van vertrouwen dat jullie delen zal zorgen voor de emoties.

Maar soms is het tegenovergestelde waar, want verschillende culturen hebben verschillende normen. In Amsterdam, bijvoorbeeld, kan het volkomen aanvaardbaar zijn om je vraag te stellen aan een volmaakte vreemdeling – je zult een duidelijk antwoord krijgen.
Het punt is dat je moet leren kijken, niet alleen naar de relatie en de context, maar ook naar gedragskenmerken. Is deze persoon boos of kalm? Gedraagt hij zich kortaf of is hij attent en beschikbaar? Zoek naar uiterlijke aanwijzingen van een innerlijke barometer.

Toch klinkt het alsof je je niet zeker of veilig voelt om de vraag ronduit te stellen, dus dit is wat je kunt doen.
Deel eerst jouw goede bedoelingen, maak dan jouw bezorgdheid kenbaar door feiten te noemen, deel dan jouw verhaal (interpretatie van de feiten) en controleer dit bij de ander. Dit is de meest beproefde en ware manier die ik ken om een zorg te delen zonder de zaak te verergeren.

Goede bedoeling: “Ik heb respect voor en wil graag een goede relatie…”

Feiten: “Ik heb dit, dit en dit opgemerkt…”

Verhaal: “Door deze gebeurtenissen begin ik te denken dat…”

Vraag: “Ben ik juist in mijn denken?”

Het is een manier voor jou om de ander uit te leggen waarom je denkt dat hij zich aan je ergert, waarom dat voor jou van belang is, en dat je graag zijn visie daarop wilt weten.
Beginnen met je goede bedoeling is belangrijk – zo voorkom je de defensiviteit waar je naar vroeg. Mensen worden zelden defensief door wat je zegt, mensen worden defensief door WAAROM ze denken dat je het zegt.

Dit is hoe het allemaal samen kan komen:
“Hé, ik respecteer je en het is belangrijk voor me dat jij en ik goed samenwerken en elkaar kunnen vertrouwen, en ik vraag me af of ik iets gedaan heb om dat in de weg te staan. Ik heb gemerkt dat je… Het lijkt alsof je geïrriteerd of gefrustreerd of boos op me bent (jouw interpretatie). Heb ik iets gedaan waardoor je je gefrustreerd voelt over mij?”

Een ander punt om te overwegen. Wees voorzichtig met het idee dat de ander “je niet mag” of dat je “hem tegen de haren instrijkt”. Er zit misschien geen waarheid in je vermoeden. Maar hoe meer je het gelooft, hoe groter de kans dat je een zelfvervullende voorspelling creëert. Onze verhalen kunnen hun eigen bevestigende gegevens uitlokken. Bijvoorbeeld:
– Je ziet ze het kantoor binnenkomen en geen hallo zeggen, dit is al de derde keer deze maand.
– Je concludeert dat ze je een eikel vinden en niet graag bij je in de buurt zijn.
– Je besluit dat ze zelf niet zo vriendelijk zijn.
– Je begint ze te behandelen als een onvriendelijke, niet gewenste collega.
– Zij zien dat je je zo gedraagt en beginnen je op hun beurt onvriendelijk te behandelen.

En de cyclus gaat door. Het is dus beter om het te controleren met een gesprek. Als je je vermoeden niet uitspreekt, blijf je gissen. Als je je uitspreekt, krijg je informatie: je vermoedens worden bevestigd of niet. Dan kun je op basis daarvan reageren.

Uiteindelijk heb je geen controle over andermans perceptie of gevoelens. Je kunt alleen invloed uitoefenen. Zelfs als je je best doet om je bezorgdheid weg te nemen, moet je accepteren dat iedereen zijn verhaal kiest, en die verhalen bepalen onvermijdelijk hoe men zich tegenover jou voelt en gedraagt. Je bent niet verantwoordelijk voor andermans gevoelens van boosheid of wrok. Maar als je om de relatie geeft, heb je de verantwoordelijkheid om erover te praten.

Hartelijke groet,
Justin