Verbaal geweld: een nieuw normaal creëren

Zowel hij als zijn vrouw waren gekrenkt door mijn opmerkingen. Ik was doodsbang. Maar in plaats van zijn woede op mij te richten, zoals ik dacht dat hij zou kunnen, wendde hij zich tot zijn vrouw die hem het grootste deel van de interactie uit de strijd had proberen te slepen. Ze keken allebei beschaamd toen ze langzaam wegliepen. Hoewel ik nooit zal weten hoe mijn opmerkingen hem beïnvloedden, leek het alsof ik een spiegel had voorgehouden en de weerspiegeling hem tot op het bot had gesneden. Mijn vermoedens werden bevestigd door de opmerking van zijn vrouw toen ze wegliepen: “Het is waar, schat. Je schreeuwt tegenwoordig veel tegen mensen. Zo was je vroeger niet. Ik weet niet wat er met je is gebeurd.”

Ik had niet het recht om zo veroordelend en opdringerig te zijn, maar laten we mijn faux pas opzij zetten en het proces onderzoeken waarmee normale, fatsoenlijke, gewone mensen (zoals ik zeker weet dat deze opa ooit was of meestal is) veranderen in krachtige agressievelingen – of op het minst in mensen die af en toe dingen doen waarvan ze zeiden dat ze ze nooit zouden doen. Pas op, deze transformatie kan langzaam en zonder kennisgeving gebeuren. Niemand vraagt een lidmaatschap van een vrekkige club aan of volgt een cursus verbaal geweld. Niemand besluit een aanvallende ouder, een beledigende baas of een bejaarde te worden die poortwachters verbaal uitscheldt. Maar ergens tussen “Alsjeblieft en bedankt” en “Dat is gewoon dom!” we verliezen ons pad. Zoals je misschien vermoedt, zijn er veel manieren waarop we dit doen, maar laat me mijn ervaring delen met een veel voorkomende, evenals een paar ideeën voor hoe te veranderen.
Een nieuw normaal creëren

In de herfst van 1973, terwijl ik als junior officier bij de kustwacht diende, werd een senior onderofficier (ik noem hem Bert) toegewezen aan een baan die aan mij rapporteerde. Hij toonde al snel alle kenmerken van een krachtige (en soms enge en beledigende) debater binnen een team dat grotendeels zachtaardig en respectvol was. Er ging nauwelijks een dag voorbij zonder dat Bert een verhitte discussie kreeg. Om een collega te citeren: “Bert zou van een slaapliedje een schreeuwpartij kunnen maken.”
Op een dag, nadat ik voor de zoveelste keer met Bert had gepraat over het kwaad van het nemen van een agressieve, vaak kwetsende stijl in wat een kalme discussie zou moeten zijn, ging hij in volledige debatmodus (ironisch, niet?). Ik bleef een minuut of twee kalm totdat ik uiteindelijk op hem begon terug te schieten (nog ironischer). De luide en vruchteloze ruzie eindigde slecht en Bert stampte in een aarzeling weg.

Het duurde een paar minuten voordat mijn adrenaline was verdwenen, maar toen merkte ik iets nogal huiveringwekkends. De leden van mijn staf die de interactie hadden gehoord en gezien, staarden me ongelovig aan – en wierpen me dezelfde geschokte blik toe die de mensen op de luchthaven de mishandelende bejaarde hadden gegeven. Ten slotte zei een van mijn directe ondergeschikten: “Wauw! Meneer Patterson, ik had nooit gedacht dat u zo kon ontploffen.’ Het was een aardige manier om te zeggen: “Dat was onvergeeflijk – en doe me dat alsjeblieft nooit aan.”
Ik dacht aan deze interactie zonder veel inzicht, totdat ik een paar dagen later Bert tegenkwam terwijl hij zijn jas aantrok om naar huis te gaan. Twee dingen verrasten me. Ten eerste leek Bert totaal onaangedaan door het feit dat we onlangs een verhitte en relatiebeschadigende ruzie hadden gehad. Hij deed alsof we levenslange maatjes waren. Ten tweede liet hij een loden pijp in zijn mouw glijden – het soort loden pijp dat kolonel Mustard routinematig gebruikt om juffrouw Scarlet in de bibliotheek te vermoorden.

Bert merkte dat ik naar zijn pijp staarde en legde uit: ‘Het is voor gevechten. Je moet voorbereid zijn.” Hij suggereerde toen dat “Betsy” (de pijp) vaak erger had voorkomen. “Welke gevechten?” Ik vroeg me af. En toen raakte het me. Bert was een wandelende tijdbom. Hij was zo spontaan agressief in de meeste interacties dat hij overal waar hij kwam verhitte debatten veroorzaakte, zelfs ruzies. Zijn mening was natuurlijk dat de wereld gevaarlijk was en dat hij een loden pijp bij zich moest hebben voor het geval er ergens een gevecht zou uitbreken.
Net als het personage Pigpen van Charles Shultz, die rondloopt en de stofwolk veroorzaakt die hem omringt (en dat is alles wat hij ziet), creëerde Bert zijn eigen wolk van krachtig en gewelddadig debat. Geweld was alles wat hij kende, want het was alles wat hij zag. Het was alles wat hij zag, want waar hij ook ging, het was wat hij in anderen naar boven bracht. Omdat hij anderen constant gewelddadig zag handelen, dacht hij natuurlijk dat iedereen het grootste deel van de tijd gewelddadig was en dat maakte zijn agressieve stijl, zo niet oké, in ieder geval normaal.

Bert bevestigde mijn vermoedens dat hij op een dag een valse “normaal” creëerde toen hij vroeg: “Waarom kies je mij uit omdat ik te agressief ben? Iedereen met wie ik werk is verbaal gewelddadig. Herinner je je die keer niet meer dat je tegen me schreeuwde?’

‘Dat is waar,’ antwoordde ik, maar jij bent de enige persoon met wie ik in mijn hele carrière verbaal gewelddadig ben geweest.’

‘Bedoel je,’ vroeg Bert, ‘dat ik ervoor zorg dat anderen ruzie maken?’

“Om erachter te komen,” stelde ik voor, “let op verhitte discussies op het werk waar je geen deel van uitmaakt, en rapporteer dan aan mij.” Een maand later meldde Bert dat hij geen verbale gevechten had gezien – behalve die van hemzelf – die overvloedig waren geweest. En toen gebeurde het. Bert begon zichzelf te zien als een causale kracht in zijn gewelddadige wereld in plaats van alleen maar een onschuldige toeschouwer. Toen vroeg ik Bert om te kijken wat hij aan het doen was dat de wrijving zou kunnen veroorzaken. Hij kwam terug met een lijst waar hij meteen mee aan de slag ging.

Bert veranderde niet helemaal in de tijd dat we samenwerkten, maar de veranderingen die hij aanbracht, kwamen pas nadat hij zich realiseerde dat hij een gevaarlijk pad naar verbaal geweld had gevolgd. Ten eerste bracht zijn agressieve stijl vaak het slechtste in anderen naar boven, waardoor hij een actieve deelnemer was in het creëren van zijn eigen ongezonde omgeving. Ten tweede was hij de schadelijke reacties die hij routinematig veroorzaakte als normaal gaan beschouwen, zelfs acceptabel. Kortom, Bert zag geen noodzaak om te veranderen totdat hij zich realiseerde dat de wereld voor en nadat hij het toneel betrad, veel vrediger was dan degene die hij door zijn eigen agressieve acties had gecreëerd.

Dus als je worstelt met hoe relaties of gesprekken in je leven worden afgehandeld, kan een eerste stap in de richting van verandering zijn om goed om je heen te kijken en je eigen ‘normaal’ in twijfel te trekken. Het kan intimiderend zijn om ons eigen aandeel in de problemen die we ervaren te herzien, maar geloof me, het is zeker beter dan het dragen van een loden pijp (zware last).